چیلرهای جذبی، به عنوان سیستم‌های سرمایشی کارآمد و دوستدار محیط زیست، در بسیاری از ساختمان‌های تجاری، صنعتی و حتی مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما مانند هر سیستم مکانیکی دیگری، ممکن است دچار مشکلاتی شوند.
شناخت این مشکلات و توانایی عیب یابی چیلرهای جذبی به شما کمک می‌کند تا عملکرد بهینه دستگاه را حفظ کرده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. از علائم هشدار دهنده گرفته تا راه‌حل‌های عملی و جدول‌های عیب‌یابی، در ادامه به تمامی جزئیات این فرآیند خواهیم پرداخت.
مشکلات رایج در چیلر جذبی و راهکارهای رفع آنها
چیلرهای جذبی، با بهره‌گیری از سیکل جذبی و ماده‌ای مانند لیتیوم بروماید به جای کمپرسور، فرآیند سرمایش را انجام می‌دهند. این سیستم‌ها در عین سادگی عملکرد، ممکن است با چالش‌هایی روبرو شوند که شناسایی و رفع به موقع آنها اهمیت زیادی دارد. یکی از شایع‌ترین مشکلات رایج در چیلر، کاهش ظرفیت سرمایشی است که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد.
افت ظرفیت سرمایش در گردش آب
هنگامی که ظرفیت سرمایش چیلرهای جذبی کاهش می‌یابد و دمای آب برگشتی به‌طور مداوم بالاتر از حد تنظیم‌شده می‌ماند، در فرآیند عیب یابی چیلر جذبی نخست باید مسیر گردش آب خنک‌کن را بررسی کرد. رسوبات معدنی یا ذرات معلق در لیتیوم بروماید می‌توانند در سطح داخلی لوله‌های مبدل حرارتی نشست کرده و انتقال حرارت را مختل کنند. همچنین افت فشار ناگهانی در پمپ گردش آب یا گرفتگی فیلتر مکش می‌تواند جریان دبی آب را کاهش دهد و منجر به کاهش جذب حرارت در جذب‌کننده شود.
برای رفع این مشکل، ابتدا سیستم را خاموش کرده و با اجرای عملیات نگهداری چیلر جذبی رسوبات را از مبدل‌ها و فیلترها پاک‌سازی کنید. در ادامه، فشار دبی آب ورودی و خروجی پمپ را با گیج‌های فشارسنج مقایسه کرده و در صورت مشاهده افت فشار بیش از ۱۰ درصد، پمپ را سرویس کرده یا در صورت نیاز تعویض نمایید. پس از پاک‌سازی و سرویس قطعات، گردش آب خنک‌کن باید به حالت عادی بازگشته و ظرفیت سرمایش سیستم به سطح مطلوب برسد. همچنین توصیه می‌شود هر چند ماه یک‌بار کیفیت آب و درصد غلظت محلول چک شود تا از تجمع مجدد رسوبات جلوگیری گردد.
نوسان فشار بخار در ژنراتور
یکی از خطاهای متداول عیب یابی چیلر مربوط به نوسان فشار بخار در ژنراتور است که باعث کاهش پایداری دما و افت راندمان کلی دستگاه می‌شود. این مشکل معمولاً با تغییرات مکرر در بازده جذب و آزادسازی لیتیوم بروماید همراه است و در بخش‌های مختلف سیستم نظیر خطوط بخار و پمپ‌های حرارتی ظاهر می‌گردد. برای تشخیص دقیق عیب یابی چیلر جذبی، ابتدا باید فشارسنج‌های نصب‌شده در ورودی و خروجی ژنراتور خوانده شوند و تغییرات بیش از حد مجاز ثبت گردند.
دلیل اصلی نوسان فشار، انسداد مسیرهای بخار بر اثر رسوبات یا حباب‌های هوا، تنظیم ناصحیح ولوهای کنترل فشار و یا خرابی پمپ تأمین‌کننده حرارت است. برای رفع مشکل، پس از خاموش کردن دستگاه و خنک شدن ژنراتور، مسیرهای بخار را با روش‌های نگهداری چیلر جذبی رسوب‌زدایی کرده و ولوها را طبق دستور کار کارخانه تنظیم نمایید. در صورت ادامه نوسان، پمپ حرارتی را سرویس کامل کنید یا در صورت نیاز با نمونه استاندارد تعویض کنید تا فشار بخار در محدوده پایدار قرار گیرد. در این صورت، فشار ثابت کمک می‌کند تا سیکل جذب بهینه شده و بازده سرمایش به سطح مطلوب بازگردد.
نشت محلول جاذب از مبدل جذب
اگر محلول حاوی لیتیوم بروماید از مبدل جذب نشت کند، علاوه بر کاهش راندمان، احتمال خوردگی قطعات فلزی و ایجاد رسوب‌های سخت بر سطوح داخلی وجود دارد. این موضوع در عیب یابی چیلر جذبی یکی از چالش‌های مهم است که به‌سرعت باید رفع گردد.
این نشتی معمولاً با کاهش غلظت محلول در سیکل و کاهش راندمان سرمایش همراه است و در صورت ادامه‌ی وضعیت، ممکن است منجر به خوردگی سطوح داخلی و آسیب‌های مکانیکی بیشتر شود. برای شناسایی محل دقیق نشتی، ابتدا از طریق بازدید بصری و با تست فشار سیستم، نقاط ضعیف، اتصالات و جوش‌ها را بررسی کنید. پس از تشخیص ناحیه معیوب، باید اتصالات آسیب‌دیده را با قطعات اورجینال و مطابق توصیه‌های کارخانه تعویض نموده و شیرهای کنترلی مرتبط را دوباره آب‌بندی کنید. اجرای دوره‌ای عملیات نگهداری چیلر جذبی و بررسی فشار اولیه و ثانویه در مبدل جذب، از وقوع مجدد این مشکل جلوگیری می‌کند و اجازه می‌دهد چیلر با حداکثر ظرفیت بهره‌وری به فعالیت خود ادامه دهد.
خرابی پمپ محلول جاذب
پمپ جذب مسئول گردش محلول بین برج خنک‌کن و ژنراتور است. در صورت خرابی این پمپ، گردش محلول مختل شده و جذب حرارت به‌درستی انجام نمی‌گیرد. نشانه‌های این مشکل شامل کاهش دبی محلول، افزایش دمای خروجی و بروز خطای کاهش فشار در کنترل‌کننده سیستم است. برای رفع این ایراد، ابتدا دستگاه را خاموش کرده و به‌عنوان بخشی از نگهداری چیلر جذبی وضعیت پروانه پمپ را بررسی کنید؛ هرگونه گرفتگی یا سایش روی پره‌ها می‌تواند باعث افت عملکرد شود. سپس محور پمپ را روانکاری کرده و در صورت صدای غیرعادی یا لرزش بیش‌ازحد، اتصالات مکانیکی و کوپلینگ را بازبینی نمایید. اگر تعمیرات نتواند کارایی پمپ را به حالت اولیه بازگرداند، پمپ معیوب را با نمونه‌ای سازگار و اورجینال تعویض کنید تا جریان محلول به حد استاندارد بازگشته و ظرفیت سرمایش چیلر بهبود یابد.
گیرپاژ شافت ژنراتور
در فرآیند عیب یابی چیلر جذبی، گیرپاژ شافت ژنراتور یکی از ارور های چیلر است که معمولاً با صدای ناهنجار، لرزش شدید و افزایش مصرف انرژی همراه می‌شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که شافت ژنراتور به‌درستی تراز نباشد یا ذرات خارجی و رسوبات در بین یاتاقان‌ها و کوپلینگ‌ها محبوس شوند. همچنین عدم روانکاری مناسب می‌تواند موجب افزایش اصطکاک و در نهایت قفل شدن شافت گردد.
برای رفع این ایراد، ابتدا دستگاه را کامل خاموش کرده و با رعایت دستورالعمل ایمنی، به بخش ژنراتور دسترسی پیدا کنید. پس از باز کردن کاور، شافت را از نظر تراز و هم‌محوری بررسی کرده و هرگونه انحراف بیش از حد مجاز را با استفاده از موتور مترالین هدایت‌شده اصلاح نمایید. سپس قطعات متحرک را از طریق عملیات نگهداری چیلر جذبی تمیز کرده و ذرات معلق را پاک‌سازی نمایید. یاتاقان‌ها را با روغن یا گریس سازگار طبق دفترچه راهنما روانکاری کنید و در صورت مشاهده سایش یا آسیب، آنها را تعویض نمایید. پس از مونتاژ مجدد، عملکرد شافت را با راه‌اندازی موقت و کنترل لرزش بررسی کنید تا مطمئن شوید گیرپاژ شافت ژنراتور برطرف شده و ظرفیت سرمایش به حالت عادی بازگشته است.
کاهش افت فشار آب خنک‌کن
یکی از موارد کلیدی در عیب یابی چیلر جذبی، بررسی کاهش افت فشار آب خنک‌کن است؛ چرا که جریان مناسب آب خنک‌کن، ضامن انتقال بهینه حرارت در مبدل‌ها و حفظ ظرفیت سرمایش است. زمانی که فشار آب ورودی به پمپ کاهش می‌یابد یا افت فشار مسیر بیش از حد مجاز شود، دبی آب کاهش یافته و راندمان تبادل حرارتی در بخش جذب به شدت افت می‌کند. این وضعیت در بلندمدت باعث افزایش دمای خروجی آب و در نهایت کاهش کارایی کلی سیستم می‌گردد.
برای رفع این مشکل ابتدا مسیر لوله‌کشی و فیلترهای مکش را از نظر رسوب‌گذاری و گرفتگی بررسی کنید. رسوبات معدنی و ذرات معلق، جریان آب را محدود نموده و افت فشار ایجاد می‌کنند. پس از متوقف ساختن دستگاه و سرد شدن مدار، با اجرای عملیات نگهداری چیلر جذبی لوله‌ها و فیلترها را رسوب‌زدایی نمایید تا مسیر آب به حالت اولیه بازگردد. سپس فشارسنج‌های نصب‌شده بر روی بخش ورودی و خروجی پمپ را مقایسه کنید و در صورت مشاهده افت فشار بیش از ۱۰ درصد، پمپ گردش آب را سرویس کرده یا با نمونه‌ی جدید تعویض کنید.
همچنین کیفیت آب خنک‌کن و درصد غلظت محلول لیتیوم بروماید در سیستم برج خنک‌کن تأثیر مستقیمی بر رسوب‌گذاری دارد؛ بنابراین لازم است طبق دستورالعمل کارخانه، هر چند ماه یک‌بار نمونه‌برداری انجام شده و با تنظیم دقیق غلظت محلول، از تجمع رسوبات جلوگیری نمایید. پس از انجام این مراحل، جریان آب خنک‌کن بهبود یافته و ظرفیت سرمایش چیلر مجدداً در سطوح مطلوب قرار خواهد گرفت.
خطای سنسور دما
در فرایند عیب یابی چیلر جذبی، خطای سنسور دما یکی از رایج‌ترین ارور های چیلر است که می‌تواند تشخیص صحیح شرایط کاری را با اختلال مواجه کند. سنسورهای دما در نقاط مختلف مدار آب و بخار نصب می‌شوند و در صورت خرابی یا کالیبراسیون نادرست، مقدارهای ثبت‌شده با واقعیت فاصله می‌گیرند. این مشکل معمولاً در کنترل دقیق ظرفیت سرمایش و پایداری سیکل جذب‌ها اختلال ایجاد می‌کند و ممکن است منجر به کارکرد طولانی‌تر پمپ‌ها یا مشغول شدن مکرر ژنراتور گردد.
برای رفع این ایراد، ابتدا باید مقاومت الکتریکی سنسور را با مولتی‌متر اندازه‌گیری کرده و با مقدار مرجع مندرج در کاتالوگ مقایسه نمایید. در صورتی که مقاومت خارج از محدوده مجاز باشد یا نوسان غیرعادی در خوانش‌ها مشاهده شود، سنسور معیوب را با نمونه اصلی تعویض کنید. سپس اتصالات الکتریکی و روکش کابل‌ها را از نظر خوردگی یا قطع‌شدگی بررسی کرده و آنها را محکم کنید. در پایان، پس از نصب سنسور جدید، با اجرای یک سیکل آزمایشی مطمئن شوید که دما در تمام نقاط به‌درستی اندازه‌گیری می‌شود و سیستم سرمایش با استفاده از لیتیوم بروماید بهینه عمل می‌کند
سیکل معیوب حذف هوای سیستم
حضور هوا در مدار جذب باعث اختلال در تماس مستقیم محلول لیتیوم بروماید با سطوح تبادل حرارت می‌شود و راندمان چیلر را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. برای رفع این مشکل، ابتدا باید شیرهای هواگیری دستی و اتوماتیک را باز کنید تا هوای محبوس خارج شود؛ سپس در صورتی که نیاز به اقدام فنی بیشتر باشد، مسیر لوله‌های ورودی و خروجی ژنراتور و ابزوربر را در فرایند بررسی کنید تا نشتی احتمالی در اتصالات یا فساد در شیلنگ‌های ونت تشخیص داده شود. گاهی اوقات تعویض شیر هواگیری یا نصب یک ولت اتوماتیک جدید می‌تواند باعث بهبود سریع سیکل حذف هوا شود. در نهایت، پس از اطمینان از خارج شدن کامل هوا، عملکرد سیستم را با تست فشار و اندازه‌گیری دمای آب خروجی کنترل کنید تا مطمئن شوید چیلر با ظرفیت بهینه کار می‌کند.
همچنین برای آشنایی بیشتر با ساختار و عملکرد این دستگاه‌ها می‌توانید به مقاله چیلر جذبی چیست مراجعه نمایید.
کریستالیزاسیون لیتیوم بروماید
کریستالیزاسیون یا جامد شدن لیتیوم بروماید یکی از خطاهای جدی در چیلرهای جذبی است که می‌تواند مسیرهای داخلی دستگاه را مسدود کند. این مشکل معمولاً زمانی رخ می‌دهد که غلظت لیتیوم بروماید بیش از حد مجاز شود یا دمای آب برج خنک‌کننده بیش از حد کاهش یابد.
برای پیشگیری از این وضعیت، باید دمای آب خنک‌کننده را در محدوده مناسب (معمولاً بین 25 تا 30 درجه سانتی‌گراد) نگه دارید و غلظت لیتیوم بروماید را مرتباً چک کنید. در صورتی که کریستالیزاسیون رخ داده باشد، دستگاه را خاموش کنید و با اعمال حرارت ملایم، کریستال‌ها را ذوب کنید تا سیستم به حالت عادی بازگردد.
علائم و نشانه‌های مشکلات چیلر
تشخیص به موقع مشکلات چیلر و ارور های چیلر می‌تواند از خرابی‌های بزرگ‌تر و هزینه‌های سنگین جلوگیری کند. هر مشکل در چیلر جذبی، علائم خاصی دارد که با مشاهده و تحلیل آنها می‌توان به منشأ اصلی ایراد پی برد.
افزایش دمای خروجی آب
هنگامی که دمای آب خروجی از محدوده تنظیم‌شده بالاتر می‌رود، نشان از کاهش کارایی جذب دارد. این علامت در عیب یابی چیلرهای جذبی نیازمند ارزیابی دما در نقاط مختلف جریان آب است و معمولاً با افت فشار محلول جاذب همراه است.
نوسان در فشار سیستم
نوسان در فشار بخار یا محلول جاذب می‌تواند علامت گرفتگی یا خرابی پمپ باشد. در عیب یابی چیلر جذبی، بررسی فشارسنج‌های نصب‌شده در ژنراتور و جذب‌کننده، اولین گام برای تشخیص است.
صدای غیرعادی یا لرزش
شنیدن صداهایی مانند تق‌تق یا زوزه از چیلر می‌تواند نشان‌دهنده مشکلاتی در پمپ‌ها، نشتی در سیستم خلا یا خرابی قطعات مکانیکی باشد. این علامت معمولاً یکی از اولین نشانه‌هایی است که تکنسین‌ها در عیب یابی چیلر به آن توجه می‌کنند. در صورت شنیدن چنین صداهایی، باید فوراً دستگاه را بررسی کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
افزایش مصرف انرژی
هنگامی که مصرف انرژی الکتریکی یا سوختی به‌طور ناگهانی افزایش می‌یابد، باید عیب یابی چیلر جذبی را برای شناسایی علل کاهش راندمان حرارتی، انجام دهید. این موضوع اغلب با گرفتگی مبدل‌ها یا نشت محلول جاذب ارتباط دارد.
نمایش ارورهای سیستم
چیلرهای جذبی امروزی مجهز به سیستم‌های کنترلی هستند که در صورت بروز مشکل، ارورهای چیلر را روی صفحه نمایش نشان می‌دهند. این ارورها می‌توانند به شناسایی سریع مشکل کمک کنند. به‌عنوان مثال، اروری که نشان‌دهنده فشار بالا در ژنراتور است، ممکن است به دلیل نقص در سیستم خنک‌کننده باشد. بررسی این کدها و مقایسه آنها با جدول عیب یابی چیلر جذبی در بخش بعدی، راه‌حل مناسبی ارائه می‌دهد.
بوی نامطبوع
بوی نامطبوع از چیلر می‌تواند به دلیل نشتی لیتیوم بروماید یا مشکل در سیستم خنک‌کننده باشد. در صورت مشاهده این علامت، باید فوراً دستگاه را خاموش کرده و منبع نشتی را پیدا کنید تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
جدول جامع عیب‌یابی چیلر و رفع مشکلات متداول آن
| علائم و نشانه‌ها | راه‌حل عیب‌یابی | مشکل احتمالی |
| – دمای آب سرد تولیدی بالاتر از حد معمول است. – فشار در اواپراتور افزایش یافته است. – دمای آب سرد از دستگاه خروجی کمتر از حد معمول است. | – عیب یابی چیلر را با بررسی فشار و دمای ژنراتور و ابزوربر آغاز کنید. – میزان محلول لیتیوم بروماید را بررسی کنید. – مطمئن شوید که هوا در سیستم وجود ندارد. اگر وجود داشت، سیستم را وکیوم و تخلیه هوا کنید. – فیلترهای آب را بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید. – پمپ‌های محلول و مبرد را از نظر عملکرد بررسی کنید. | کاهش ظرفیت سرمایشی |
| – جریان محلول قطع شده است. – دمای ژنراتور به سرعت بالا می‌رود. – صدای غیرعادی از پمپ‌ها شنیده می‌شود. | – غلظت محلول لیتیوم بروماید را با استفاده از هیدرومتر بررسی کنید. – اگر غلظت بالا بود، با افزایش دما در ژنراتور و رقیق کردن محلول، کریستال‌ها را حل کنید. – از عملکرد صحیح پمپ‌ها و مسیرهای جریان اطمینان حاصل کنید. | کریستالیزاسیون محلول |
| – فشار کندانسور به طور غیرعادی افزایش یافته است. – عملکرد وکیوم پمپ به طور مداوم فعال است. – ظرفیت سرمایشی کاهش یافته است. | – تمام اتصالات و فلنج‌ها را از نظر نشتی بررسی کنید. – عیب یابی چیلرهای جذبی در این مورد شامل استفاده از نشت‌یاب الکترونیکی یا روش حباب‌سازی برای پیدا کردن محل نشتی است. – محل نشتی را رفع کنید و سپس سیستم را وکیوم و شارژ کنید. | نشت هوا در سیستم |
| – صدای غیرعادی (تق‌تق، خش‌خش) از پمپ‌ها. – جریان محلول یا مبرد کم شده است. – دمای آب خروجی بالا است. | – ولتاژ و آمپراژ موتور پمپ را بررسی کنید. – از نبود انسداد در مسیر جریان مطمئن شوید. – بلبرینگ‌ها و کوپلینگ‌ها را بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید. – ارور های چیلر مربوط به پمپ را روی پنل کنترل چک کنید. | مشکلات در پمپ‌ها |
| – نمایش ارور های چیلر مربوط به دما و فشار. – عملکرد نامنظم دستگاه. – دمای آب خروجی با مقدار نمایش داده شده تفاوت دارد. | – سنسورها را با استفاده از مولتی‌متر یا ترمومتر مرجع کالیبره کنید. – سیم‌کشی سنسورها را بررسی کنید. – در صورت خرابی سنسور، آن را تعویض کنید. | خرابی سنسورها |
| – دمای آب خروجی بالا است. – اختلاف دمای آب ورودی و خروجی مبدل‌ها کم است. – افزایش مصرف انرژی. | -با استفاده از مواد شیمیایی مخصوص، مبدل‌ها را رسوب‌زدایی کنید. – از عملکرد صحیح فیلترهای آب اطمینان حاصل کنید. – این کار بخشی مهم از نگهداری چیلر جذبی است. | کثیفی مبدل‌های حرارتی |
نکات مهم در عیب‌یابی چیلرهای جذبی
برای موفقیت در عیب یابی چیلرهای جذبی، رعایت برخی نکات کلیدی ضروری است. این نکات می‌توانند به شما کمک کنند تا مشکلات را سریع‌تر شناسایی و برطرف کنید.
بررسی منظم لیتیوم بروماید
لیتیوم بروماید ماده اصلی در عملکرد چیلرهای جذبی است و کاهش سطح آن می‌تواند مشکلات متعددی ایجاد کند. باید به‌طور منظم این ماده را بررسی کرده و در صورت نیاز شارژ کنید. برای اطلاعات بیشتر، مقاله لیتیوم بروماید را مطالعه کنید.
کنترل دمای آب خنک‌کننده
دمای آب برج خنک‌کننده باید در محدوده مناسب باشد تا از کریستالیزاسیون جلوگیری شود. استفاده از سیستم‌های کنترل دما می‌تواند به حفظ شرایط بهینه کمک کند.
سرویس دوره‌ای پمپ‌ها
پمپ‌های محلول و خلا از اجزای حیاتی هستند و باید به‌طور منظم سرویس شوند. این کار از خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند.
بازرسی سیستم خلا
هرگونه نشتی در سیستم خلا می‌تواند کارایی را کاهش دهد. بررسی دوره‌ای و استفاده از ابزارهای تست خلا توصیه می‌شود.
استفاده از مواد ضد خوردگی
برای افزایش عمر مفید دستگاه، استفاده از مواد ضد خوردگی مانند مولیبدات ضروری است تا از آسیب به اجزای فلزی جلوگیری شود.
جمع‌بندی نهایی
چیلرهای جذبی با کارایی بالا و مصرف انرژی بهینه، گزینه‌ای ایده‌آل برای سرمایش هستند، اما نگهداری و عیب یابی چیلرهای جذبی نیازمند دقت و دانش است. در این مقاله، مشکلات رایج، علائم آنها و راهکارهای رفع را بررسی کردیم و با ارائه جدول عیب یابی چیلر جذبی، ابزاری کاربردی در اختیارتان قرار دادیم. با رعایت نکات ذکر شده، می‌توانید از عملکرد بهینه دستگاه اطمینان حاصل کنید و هزینه‌های تعمیر را کاهش دهید.
جهت دریافت مشاوره و اطلاعات بیشتر با کارشناسان گرین پاور سولوشن تماس بگیرید.
منابع:
https://www.vamtec.com/absorption-chiller-maintenance-practices/
https://waterchillers.com/blog/troubleshooting-common-chiller-problems-solutions/
https://makh-co.com/chillers-diagnostic/
https://behfix.com/blog/%D8%B9%DB%8C%D8%A8-%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D9%84%D8%B1-%D8%AC%D8%B0%D8%A8%DB%8C/
